Wskaźnik wilgotności gleby
Wskaźnik procentowy jako stan od pełnego wyschnięcia (blisko 0%) do pełnego nasycenia wodą (100%).
Na wykresach prezentowany jest przebieg dobowy wskaźnika wilgotności gleby w trzech warstwach: 0-7 cm, 7-28 cm i 28-100 cm, których wilgotność jest kluczowa dla wegetacji roślin. Dodatkowo prezentowane są również, w postaci słupków, sumy dobowe opadów atmosferycznych, rejestrowanych przez IMGW-PIB. Ta dodatkowa informacja ilustruje jak poszczególne warstwy reagują na opady oraz wskazuje na czas tej reakcji. Wszystkie dane są obliczone jak wartości uśrednione dla danego powiatu.
Wilgotność gleby jest jedną z kluczowych informacji dla produkcji roślinnej. Ilość wody zawartej w poszczególnych warstwach gleby i dostępnej dla roślin ma wpływ na różnorodne procesy życiowe. Ponadto wiedza o aktualnej wilgotności gleby umożliwia podejmowanie odpowiednich decyzji w zakresie planowania i wykonywania zabiegów agrotechnicznych. Wilgotność gleby zależy od takich elementów jak struktura gleby, jej właściwości fizyczne i chemiczne, położenia zwierciadła wody gruntowej, zagospodarowania powierzchni (szata roślinna), zdolności retencyjnej gruntu oraz od czynników meteorologicznych, spośród których najistotniejsza jest wysokość opadów atmosferycznych i wysokość ewapotranspiracji. Przy porównywaniu wartości wskaźnika wilgotności gleby dla różnych lokalizacji należy mieć na uwadze fakt, iż są one wagowo uzależnione od rodzaju gleby – różne typy gleb mają odmienne zdolności do zatrzymywania wody i podatność na jej utratę. Ponadto trzeba pamiętać o zróżnicowaniu wilgotności gleby w zależności od szeregu czynników lokalnych.
Wskaźnik wilgotności jest określany w % jako stan od pełnego wyschnięcia (wartość bliska zeru) do pełnego nasycenia wodą (wartość 100%). W okresie zimowym wartości zbliżone do zera oznaczają przemarznięcie danej warstwy. W okresie letnim obszary o wilgotności poniżej 30-40% wskazują na możliwy deficyt wody w strefie korzeniowej.
Prezentowane dane dotyczące wskaźnika wilgotności gleby powstają na podstawie produktu H26 EUMETSAT H-SAF (Satelitarnego Centrum Aplikacyjnego dla Operacyjnej Hydrologii i Gospodarki Wodnej). Na podstawie danych z czujnika ASCAT satelitów Metop, określana jest wilgotność gleby w warstwie powierzchniowej. Ta informacja jest wykorzystana w modelu ECMWF H-TESSEL Land Surface Model (Hydrology Tiled ECMWF Scheme for Surface Exchanges over Land), w którym wykorzystuje się również dane dotyczące rodzaju gleby, rodzaju pokrycia terenu i klasie roślinności (niska/wysoka) oraz dane meteorologiczne. Ostatecznie uzyskujemy aktualny stan nasycenia gleby wodą w stanie ciekłym dla czterech warstw: na głębokości 0-7 cm, 7-28 cm, 28-100 cm oraz 100-289 cm, w cyklu obserwacyjnym 1 doby, z rozdzielczością przestrzenną wynoszącą około 25 km.
Wybrane materiały bibliograficzne:
- Algorithm Theoretical Baseline Document (ATBD) for product H26 – SM‐DAS‐2, Soil Wetness Index in the roots region, https://hsaf.meteoam.it/Products/ProductsList?type=soil_moisture.
- Product User Manual (PUM) for product H26 – SM-DAS-2 Soil Moisture Profile Index in the roots region by scatterometer data assimilation, https://hsaf.meteoam.it/Products/ProductsList?type=soil_moisture.
- Product Validation Report (PVR-14) for product H26 (SM-DAS-2) Soil Moisture Profile Index in the roots region by surface wetness scatterometer assimilation method, https://hsaf.meteoam.it/Products/ProductsList?type=soil_moisture.